Włocławek

Historia włocławskiej parafii prawosławnej rozpoczęła się w I połowie XIX wieku. Liczba Rosjan wyznania prawosławnego w 1850 roku w mieście przekraczała tysiąc osób. W roku 1859 odnotowano dwukrotny wzrost tej liczby. Spowodowane to było przybyciem do miasta dwóch pułków carskiej armii. We Włocławku stacjonowała straż pogranicza, bo bardzo blisko przebiegała granica rosyjska. Stwarzało to potrzebę stworzenia miejsca kultu religijnego. W 1850 roku powstał na ulicy Przedmiejskiej 12 prawosławny dom modlitwy, który jest uznawany za pierwszą cerkiew we Włocławku.

Szybko jednak zorientowano się, że to za mało. W latach 1850-1860 na Placu Kopernika w siedzibie dzisiejszego biura Delegatury Inspektoratu Wojewódzkiego Ochrony Środowiska powstała pierwsza we Włocławku oficjalna cerkiew z prawdziwego zdarzenia. Owa świątynia była wieńczona piękną kopułą w stylu wschodnio-bizantyjskim. Jest uznawana za drugą cerkiew w mieście. W latach 1894-1905 trwała budowa czwartej cerkwi na włocławskiej ziemi według projektu architekta Jakumina oraz inżyniera Romana Fijałkowskiego. Usytuowana była obok Ogrodu Saskiego. To miejsce miało ukazać wyższość Rosjan nad Polakami. Ogród Saski był centralnym punktem miasta. Powodowało to szeroką niechęć u mieszkańców miasta narodowości polskiej. Spowodowało to rozebranie świątyni w stylu bizantyjskim uwieńczonej złotymi kopułami po odzyskaniu niepodległości przez Polskę, która była uznawana jako akt rusyfikacji.

Przez długi czas stała opuszczona i niszczała. W końcu, w roku 1925 została rozebrana. Uzasadniano to tym, że konstrukcja cerkwi jest uszkodzona i niekonserwowana niszczeje. Następnym powodem był plan połączenia Traktu Kaliskiego z ulicą 3-go Maja. Część kamienia marmurowego została przejęta do budowy innych zabudowań, a ułamek tego, co pozostało wykorzystano do wybrukowania odcinka ulicy 3-Maja od strony starego rynku. Największy element ikonostasu (ściana z ikonami oddzielająca prezbiterium od części głównej świątyni) wraz z carskimi wrotami („królewskie drzwi” ikonostasu ) oraz diakońskimi drzwiami znajdują się dziś w Cerkwi Świętego Mikołaja Cudotwórcy w Toruniu. Kopuła główna, największa w tej nieistniejącej już cerkwi znajduje się w kościele katolickim świętego Stanisława przy ulicy Wiejskiej. Reszta przedmiotów zaginęła bezpowrotnie i nie jest możliwe ich odzyskanie, ani określenie, gdzie się znajdują. Prawdopodobnie część przedmiotów została zrabowana, a reszta ukryta przed zniszczeniem na strychach, w piwnicach i innych miejscach za pośrednictwem prawosławnych wiernych pozostałych w mieście lub Polaków tego wyznania. Jedyna cerkiew prawosławna pozostała we Włocławku wybudowana 1900 roku znajduję się na cmentarzu komunalnym przy ulicy Chopina. W tej świątyni znajduję się ułamek ikon, które były w cerkwi na Placu Wolności i carskie wrota z bocznego prestołu (ołtarza). Jako ciekawostkę można dodać, iż gdy podczas pierwszej Wojny Światowej linia frontu przesuwała się na wschód, wojska pruskie wkroczyły do Włocławka, dzwony cerkwi okazały się cennym surowcem do produkcji zbrojeniowej. Zostały wywiezione do Hamburga, a tam przetopiono je na działa.

W 2012 roku dokonano odrestaurowania cerkwi, a w listopadzie tegoż roku abp Szymon Romańczuk, ordynariusz diecezji łódzko-poznańskiej uroczyście ją poświęcił.

Stałe nabożeństwa odbywają się wg porządku:

• ostatnia niedziela miesiąca, 10:00 – Boska Liturgia