Sosnowiec
Parafia Prawosławna
pw. śww. męcz. Wiery, Nadziei i Luby i matki ich Zofii
W końcu XIX stulecia zaszła potrzeba budowy nowej cerkwi w Sosnowca. Wcześniej, w 1884 r. powstała już cerkiew św. Aleksandra Newskiego w Granicy (kiedyś osobna osada, obecnie dzielnica Sosnowca – Maczki).
Plac pod budowę cerkwi przekazała kolej, teren usytuowany był nie w ścisłym centrum osady, a przy ślepej ulicy. Usytuowanie cerkwi na uboczu okazało się szczęśliwe i być może to spowodowało, że jako jedyna z prawosławnych świątyń w Sosnowcu zachowała się do dziś. 28 listopada 1889 r. biskup lubelski Flawian wyświęcił nowo wybudowaną cerkiew, która nosi wezwanie świętych Wiary, Nadziei, Luby i matki ich Zofii. Następnie zbudowano plebanię i szkołę parafialną oraz powstał prawosławny cmentarz.
W związku z rosnącymi potrzebami duchowymi w 1906 r. powstała jeszcze jedna, już trzecia świątynia – św. Mikołaja. Wkrótce wybuchła I Wojna Światowa, która zamyka pierwszy rozdział historii parafii. W tym momencie Rosjanie związani z pełnieniem różnych funkcji administracyjnych i związani ze strażą graniczną oraz wojskiem ewakuowali się do Rosji. Pozostała natomiast ludność prawosławna niezwiązana z zaborcami. Pierwszym powojennym kapłanem był kanonizowany przez Cerkiew – św. Bazyli Martysz. Parafia po zawierusze wojennej była w bardzo trudnym położeniu, dodatkowo władze państwowe podjęły próbę likwidacji obu znajdujących się cerkwi. Odebrano parafii obecną cerkiew i budynki parafialne. Od roku 1919 zlikwidowano samodzielną parafię w Sosnowcu, przyłączając ją do parafii w Piotrkowie Trybunalskim. Po odebraniu, cerkiew wielokrotnie ulegała profanacji i dewastacji. Rada Miejska w Sosnowcu podjęła decyzję też o zburzeniu drugiej cerkwi, św. Mikołaja w 1938 r. Parafianie protestowali, jednak bezskutecznie. Prawosławni pozostali bez świątyni, mogli powrócić do obecnej cerkwi dopiero w 1940 roku, kiedy okupacyjne władze niemieckie wyraziły na to zgodę.
Po wkroczeniu w styczniu 1945 roku wojsk radzieckich na teren parafii, niemal wszystkich parafian potraktowano jako wrogów Związku Radzieckiego, wielu aresztowano i wywieziono. Po wojnie działalność parafii została bardzo zredukowana. W latach 50. w Sosnowcu internowany był zwierzchnik Cerkwi polskiej, metropolita Dionizy.
Współczesna karta parafii został otwarta w latach 80. Parafia była wtedy w stanie wielkiego zaniedbania, a nawet ruiny. Dzięki działalności i aktywności kleru oraz parafian przełom wieku XX i XXI to nieustanne prace nad zachowaniem cerkwi w należytym stanie, nieustanne prace remontowe.
Dziś, parafia pomimo niewielkiej liczby rozwija się, co jest widoczne na wielu płaszczyznach, duszpasterskiej, katechetycznej, społecznej. Zakończono prace konserwatorskie elewacji zewnętrznej świątyni, postępują prace nad ikonami wewnątrz sosnowieckiej świątyni. Sosnowiecka cerkiew jest wizytówką regionu i jest bardzo chętnie odwiedzana zarówno przez grupy szkolne, jak i turystów. Parafię tworzą prawosławni Polacy, sporo jest emigrantów ze Wschodu: Ukraińców, Rosjan i Białorusinów. Zdarzają się Łemkowie, Gruzini, Serbowie, Grecy i Rumuni. Wszystkich jednak jednoczy wyznawana wiara – Święte Prawosławie.
Stałe nabożeństwa odbywają się wg porządku:
- sobota, 17:30 – Nabożeństwo wieczorne
- niedziela, 9:00 – Boska Liturgia
- dni świąteczne, 9:00 – Boska Liturgia
Kancelaria parafialna czynna jest we wtorki w godz. 9:30-12:00 oraz we czwartki w godz. 15:30-18:00.