W latach 1724-56 Dwór Artusa służył jako cerkiew prawosławna. Można przypuszczać ,że w Toruniu była obecność wyznawców prawosławia jak piszą o tym prof. Łukaszewicz i prof. Wajda że w Toruniu zawsze byli tzw inni chrześcijanie liczba których wahała się od kilkunastu do kilkuset osób i liczby te nasilały się po kolejnych powstaniach 1830 i 1863. Stefan Pastuszewski w publikacji „Karta Prawosławna w Bydgoszczy „ podaje ,że w 1875 roku prawdopodobnie mieszkańcy Bydgoszczy korzystali z posługi parafii prawosławnej w Toruniu.
W 1921 roku 28 kwietnia została otwarta Wojskowa Parafia Prawosławna na czele której stanął ks. kpt . Stefan Rudyk. Obok niej istniała cywilna parafia składająca się głównie z imigrantów ze wschodu. W 1924 obie parafie się połączyły i od 1927 dla potrzeb parafii dzierżawiono zbór na Nowym Rynku.W 1939 r po wkroczeniu wojsk hitlerowskich parafia wojskowa przestała istnieć i cerkiew została przeniesiona na ul. Podgórna 69 gdzie znajduje się do dnia dzisiejszego. Po wkroczeniu Armii Czerwonej w 1945 r rozpoczęły się represje i prześladowania prawosławnych, których wywożono na sybir , część wyjechała lub zmieniła tożsamość. Zaginęła biblioteka parafialna, akta ,dokumenty bractwa prawosławnego , które już się nie odrodziło. Po 1945 r. parafię zaczęli tworzyć repatrianci ze wschodu .Dzisiaj parafię tworzą mieszkańcy Torunia a także ludzie kilku narodowości min z Bułgarii, Ukrainy, Białorusi, Serbii, Grecji, mniejszość romska.
Parafia św.Mikołaja obejmuje obszar dawnego województwa toruńskiego z filą w Grudziądzu(kaplica św.Mikołaja ) i w Aleksandrowie Kujawskim (kaplica św.Aleksandra).Parafia wchodzi w skład Diecezji Łódzko-Poznańskiej na czele której stoi biskup Atanazy z siedzibą w Łodzi.
Budynek cerkwi datuje się na 1888 rok i jest to dawny dworzec miejski w Toruniu.Świątynia w obecnym miejscu była użytkowana do 1939 przez bliżej nieokreśloną społeczność protestancką .Budynek wzniesiony na planie prostokąta zachowuje starożytną zasadę podziału na trzy części: przedsionek(kruchta) dobudowany w latach 90-tych XX w. W środku Ikonostas z XIX w. zbudowany w stylu monachijskim wykonany z ciemnego dębu z bogatą ornamentyką pochodzi z rozebranej w latach dwudziestych cerkwi we Włocławku.
Na prawo od ikonostasu umieszczona jest ikona patrona parafii św. Mikołaja. Obok ikona św. Serafima współpatrona parafii.
Po lewej stronie kącik Matki Boskiej z różnymi ikonami min; Wszystkich Strapionych Radość,Zaśnięcie Matki Boskiej – ikona ofiarowana przez ojca gen. Deniekina; ikona Matki Boskiej Częstochowskiej itd.
Większość ikon znajdujących się w świątyni ich pochodzenie okryte jest tajemnicą jak chociażby „ Zdjęcie z Krzyża”czy „Zmartwychstanie” „Trójca Święta”
W większości bogate ciekawe wyposażenie w ciągu ostatnich kilku lat przy pomocy Urzędu Marszałkowskiego , Miasta Toruń ,Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków a także środków własnych zostało poddane gruntowej renowacji i ukazuje pierwotne piękno co niewątpliwie przyczynia się do coraz większego zainteresowania cerkwią zarówno ze strony licznych turystów jak i mieszkańców grodu Kopernika.
Stałe nabożeństwa odbywają się:
- soboty 1700 – Nabożeństwo Wieczorne
- niedziele 1100 – Liturgia Święta
- w wigilię święta 1700 – Nabożeństwo Wieczorne
- w dni świąteczne 900 – Liturgia Święta
Kontakt:
Parafia Prawosławna pw. św.Mikołaja w Toruniu
87-100 Toruń, ul. Podgórna 69
tel.: +48 606 910 655
e-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.
Duchowieństwo:
Proboszcz: ks. mitrat Mikołaj Hajduczenia
